DNS, “Domain Name System” tabirinin kısaltmasıdır. Söz konusu terimin Türkçe karşılığı ise “alan isimlendirme sistemi”dir. Bir diğer ifade ile; "DNS, internetin telefon rehberidir" diyebiliriz. DNS, isimlerin IP’ye dönüştürülesi maksadıyla kullanılan ve 256 karaktere kadar da büyüyebilen bir sistemdir. Host, cihazın adını ve İnternet "domain"ini gösterir. DNS, bilgisayar ya da bilgisayar sistemleri ile çalışan cihazların IP’lerini çözerek birbirleri ile haberleşmelerini sağlar.
DNS, son derece basit bir sistem ile çalışır. Sistem, makinelerin karşılıklı olarak etkileşimini sağlar. Günlük hayatta IP adreslerinin hatırlanması kolay olmadığı için bununu yerine domain isimlendirme sisteminden istifade edilir.
DNS’nin asıl amacı, ağ üzerinde yaşanan IP numarası ve alan adı ile ilgili sorulara cevap vermektir. Bu amaca yönelik de yaygın olarak kullanılan BIND yazılımından istifade edilir. Kullanıcı, bir siteye ulaşmak istediğinde DNS sayesinde bir sitenin, İnternetin hangi alanında bulunduğu kolay bir şekilde çözülür. Bu sayede pratik bir şekilde erişim gerçekleştirebilirsiniz.
DNS, “alan isimlendirme alanı” anlamına gelir. Söz konusu terim İngilizce “Domain Name System” sözcük grubunun baş harfleri ile temsil edilir. Süreç içinde başka önemli gelişmeler gerçekleşse de DNS, ilk kullanılmaya başladığı günden beri bu isim sürekli kullanılmıştır.
DNS sunucusu, DNS sisteminin yürütüldüğü mekanizmaya verilen isimdir. Yani web adresini, IP adresine çeviren ana İnternet unsurudur.
Bazen bir cihaz internete bağlanırken web sitesine ulaşılamaz. İnternet kullanıcısı bu durumda DNS hatası ikazını alır. Bilgisayarınızda DNS ayarlarınız doğru şekilde yapılmış olsa da bu uyarıyı alabilirsiniz. Söz konusu problemle, her türlü işletim sisteminde karşılaşabilirsiniz. Dolayısıyla, “DNS sunucusu yanıt vermiyor” ikazı, kullanıcının karşısına sıkça çıkabilen uyarılardan birisidir. Bu ikazı aldığınızda ilk yapmanız gereken İnternet bağlantısı ile ilgili bir problem olup olmadığını araştırmaktır. Bu kapsamda izleyeceğiniz adımları şu şekilde sıralayabiliriz:
“DNS sunucusu yanıt vermiyor” ikazının yaygın olarak görülen sebeplerini şu şekilde sıralayabiliriz:
DNS, İnternetteki her bir alanı adlandırmaya ve bunları birbirine bağlayan sistemdir. Ağı oluşturan her birimin kendine ait bir IP adresi bulunur. Kullanıcı herhangi bir İnternet sitesine gireceği zaman, bu IP adresleri ile bağlantı kurar. Kullanıcı her sitenin IP adresini aklında tutamayacağı için web sitelerinin isimleri ile bağlantı kurar. Site adresleri tarayıcıya yazıldıktan sonra server, bağlantı kurmak için IP adresini kullanır.
DNS sistemi sunucu ve çözümleyici isimli iki faktör tarafından çalıştırılır. İsim sunucuları, IP adresi bilgilerini muhafaza eder. Çözümleyiciler ise, DNS isteyen ekipmanlardır. Çözümleyicilerde; DNS sunucuları ve sunucuların adresleri bulunur. Bir çözümleyici, bilgisayarın adına karşılık gelen bir IP adresini bulmak istediğinde sunucuya yönlenir.
İnternet adresleri öncelikle ülkelere göre sınıflandırılır. Ülkemizdeki İnternet sitelerinin sonundaki TR, bu sınıflandırmayı ifade eder. Her ülkenin kendine özel bir sınıflandırma sembolü vardır. Sadece Amerika Birleşik Devletleri, istisnai bir durum sergiler. Bu da DNS'in Amerika'da geliştirilmiş olmasından kaynaklanır. Sınıflandırılan İnternet siteleri, "com", "gov", "edu" gibi alt bölümlere ayrılır. Bu ifadelerin anlamlarını şu şekilde sıralayabiliriz:
Alan adları, belirlenen kurallar çerçevesinde verilir. Herkes istediği alan adını kullanamaz.
İnternet kullanıcıları mevcut DNS ayarları ile İnternette istedikleri her web sitesine giremez. Bu sebeple bilgisayar ya da telefonun IP adresini değiştirmek isteyebilir. Android, iOS ve Windows işletim sistemlerinin her birinde DNS değiştirme işlemi farklı şekillerde yapılır. Aşağıda Android işletim sisteminde DNS’nin nasıl değiştirileceğini bulabilirsiniz:
DNS’nin değiştirilmesi için kullanıcının belli gerekçeleri olabilir. Dilerseniz kısaca DNS’nin değiştirilme ihtiyacının neden oluştuğunu belirtelim:
İnternette arama motorlarında herhangi bir arama yaptığınızda bu aramaya karşılık gelen IP adresinin bulunması DNS’nin görevidir. Kısaca DNS, İnternette arama yaptığınızda, bu aramayı sistem tarafından anlaşılır hale getiren mekanizmanın adıdır. IP adreslerinin tamamını DNS saklar. Karmaşık sayıları, aranan web adresi ile eşleştirir. Alan adları, DNS sisteminde yer alır. DNS’ye istek geldiği zaman istenen adrese gerekli yönlendirme yapılır. Sunuculardan dolayı DNS’nin kullanıcının taleplerine geç cevap vermesi durumunda ise DNS adresinin değiştirilmesine ihtiyaç duyulabilir. İnternet bağlantı hızını DNS adresleri belirler. Hızın düşmesi nedeniyle DNS ayarlarında bir kısım düzenlemeler yapılabilir.
DNS’de kullanılan bir kısım dosya türleri vardır. Dosya türleri olmadan DNS’yi çalıştırmanız mümkün değildir. Söz konusu dosya türlerini aşağıda bulabilirsiniz.
1984 yılına kadar bilgisayarlarda DNS yoktu. Söz konusu tarih öncesinde buna benzer işlem "HOSTS" adlı bir metin dosyası ile gerçekleştirilirdi. Dünyadaki bilgisayar sayısı arttıkça "HOSTS" üzerinde kayıtlı olan bilgisayar dosyaları devasa boyutlara ulaştı. Söz konusu sistemin bir diğer zorluğu da her bilgisayara farklı bir isim verilmesi gerektiği idi. Kullanılan sistemin sürekli güncel kalması, mümkün değildi. Bu da söz konusu alanda bir kısım gelişmeler yaşanmasına sebep oldu.
Dolayısıyla, bu sorunları aşmak için DNS geliştirildi. DNS, hem veri tabanını karmaşık bir yapı haline getirdi, hem de bilgisayarların hiyerarşik bir yapıya kavuşmasına sebep oldu. Bu yapı şu şekilde sağlandı: Bilgisayarlar, bulundukları yere göre farklı sınıflandırmalara tabi tutuldu. Örneğin; Türkiye’deki bir bilgisayar, Türkiye’nin DNS sunucusu tarafından kaydedildi. Bu sayede İnternette faal halde olan tüm sistemlerin tek bir merkezde kaydının tutulma ihtiyacı ortadan kalktı.