Forumlarda gezinirken, sosyal medya platformlarında sohbet ederken veya internette herhangi bir konu hakkında araştırma yaparken cookies yani çerezler karşınıza çıkabilir. Gezindiğiniz internet sayfalarında karşınıza çıkan çerezler, siz ''kabul et'' seçeneğine ya da ''daha fazla bilgi al'' butonuna tıklayana kadar yok olmaz. Çerezlerin işlevleri genelde kullanıcı deneyimini iyileştirmeye yönelik olsa da site içinde dolaşımı kısıtlayan bu bildirimler sinir bozucu olabilir. Peki, karşınıza sürekli çıkan çerez nedir ve çerezlerin işlevleri nedir? İşte merak ettiğiniz soruların cevapları...
İnternette gezinirken ziyaret ettiğiniz web sayfaları, bilgisayarınıza ve telefonunuza küçük bilgi dosyaları kaydeder. Bu dosyalar telefon veya bilgisayarınızın hafızasında saklanır. Daha sonra aynı siteleri ziyaret ettiğinizde bu kayıtlı bilgi dosyaları sayesinde siteler sizi tanıyabilir. Çerezlerin işlevleri genelde bu yöndedir. Bilgileriniz bu dosyalara yazıldığından dolayı tekrar aynı web sayfalarını ziyaret ettiğinizde bilgilerinizi yeniden girmeye gerek duymazsınız. İşte bu kayıtlı bilgi dosyalarına cookie denir. Türkçede karşılığı ise çerez olarak adlandırılır. Çerezlerin işlevleri, kullanıcıyı web sitesine hatırlatmaktır. Çerezlerin işlevleri doğru kullanıldığında kullanıcı deneyimi kaliteli hale gelir.
Çerezlerin işlevleri arasında birçok özellik sayılabilir. Üye olduğumuz sitelerde kullanıcı adı ve şifrelerimizi ''Beni Hatırla'' butonuyla kaydettiğimizde çerezler devreye girer. Bunun yanı sıra e-ticaret sitelerinde ve daha önceki aramalarımıza göre reklam gösteriminde de kullanılır.
Cookie kullanımı, kullanıcıların ziyaret ettikleri sitelere tekrar girip girmediğini kontrol etmek ve daha fazla bilgi almak için gereklidir. Çerezlere izin vererek, o web sayfasına sizi tekrar hatırlaması için hak vermiş olursunuz. Cookies, kişisel bilgiler de dahil olmak üzere birçok bilgiyi içerebilir. Web siteleri, ancak sizin izin verdiğiniz bilgilere erişebilir. Bu web sayfaları, sizin vermediğiniz bilgilere erişemez ya da bilgisayarınızdaki diğer dosyaları görüntüleyemez. Bugün çerezleri kullanmayan web sayfası neredeyse yoktur. Bazı çerezler web sitelerinin çalışması için zorunludur. Kullanıcı deneyimi açısından da kullanımı faydalı olan çerezler bugün neredeyse tüm web siteleri tarafından kullanılır. Alışveriş siteleri, haber siteleri ve bankalar çerezlerin işlevlerini çokça kullanır. Web siteleri; ülkenizi, dil ayarlarınızı, kullanıcı ID'nizi, şifrenizi ve kişisel bilgilerinizi hatırlamak için cookie kullanır. Çerezlerin işlevleri çok çeşitlidir. Siteyi daha önce ziyaret edip etmediğinizi ve ziyaret ettiyseniz neler yaptığınızı hatırlamak için de çerezlerden faydalanır. Alışveriş yapmak için kullanılan platformlar, sepetinize daha önce eklediğiniz ürünleri hatırlatmak amacıyla çerezleri kullanabilir.
Çerezlerin işlevleri arasında yer alan izleme özelliği sayesinde sizin hangi sayfalarda ve ne kadar vakit geçirdiğinizi, hangi ürünleri arattığınızı veya alışveriş sepetinize eklediğinizi takip edebilir. Reklam amacıyla da kullanılabilen çerezlerin avantajları olduğu gibi bazı dezavantajları da olabilir. Bazı gizlilik endişeleri doğuran çerezler, başka bir bilgisayar tarafından size gönderilir. Bu çerezler bazen virüs dosyaları da içerir ve bilgisayarınıza zarar verebilir. Bu virüsler yüzünden gizlilik endişesi ortaya çıkar ve bazı bilgileriniz çalınabilir. Çerezlerin işlevleri genelde olumlu da olsa dikkatli olmakta fayda vardır.
Çerezlere izin verme işlemini gerçekleştirdikten sonra kötü niyetli bir niyet sezmiş ya da bu gereksiz dosyaları bilgisayarınızda tutmak istemiyor olabilirsiniz. Çerezlerin işlevleri genelde iyi olsa da bazen olumsuz durumlarla karşılaşılabilir. Bu durumda çerezler bilgisayardan kolayca silinebilir. Kullandığınız internet tarayıcısına göre çerez silme işlemi farklılık göstermektedir.
Çerezlerin işlevleri kullanıcıya kolaylık sağlar. Çerezlerin tamamen engellenmesi durumunda kullanıcı deneyimini zora girer. Çerezleri tamamen engellemek çok tercih edilmese de zamanla bilgisayar belleğinde biriken çerezler belli aralıklarla temizlenebilir. Bu sayede kötü niyetli yazılımlardan korunarak, bilgisayar belleği boşaltılmış olur. Çerezler, kullanıcı tarafından silinmediği durumda da belli aralıklarla kendi kendini siler ancak bu siteden siteye değişiklik gösterir. Bu sebeple kullanıcı tarafından belli aralıklarla temizlenmesi önerilir.
Chrome tarayıcısını açtıktan sonra, tarayıcının sol üst köşesinde yer alan üst üste üç nokta simgesine tıklayın. Buradan ''Ayarlar'' seçin. Karşınıza gelen sayfanın solunda yer alan panelden ''Gizlilik ve güvenlik'' seçin. Buradan da ''Çerezler ve diğer web siteleri'' seçilerek buradan hangi çerezleri kaldıracağınızı veya engelleyeceğinizi seçebilirsiniz. Çerezleri kaldırdığınızda, o web sayfalarındaki kayıtlı bilgilerinizin, şifre ve kullanıcı adı bilgilerinizin de silineceğini unutmayın.
Firefox tarayıcısından menüye girerek ''Ayarlar'' sekmesini seçin. Daha sonra, solda yer alan panelden ''Güvenlik Paneli'' seçin. Karşınıza gelen sayfada ''Çerezler ve site verileri'' bölümünden ''Verileri temizle...'' düğmesine tıklayarak çerezleri engelleyebilirsiniz.
Internet Explorer tarayıcısından ''Araçlar'' sekmesine tıklanır. Buradan ''Çerezleri sil'' tıklayın. Açılan onay penceresinden ''Evet'' butonuna tıklayın. Bu şekilde çerezler silinmiş olacaktır.
