"Bandwidth" olarak bilinen "Bant genişliği"; İnternet bağlantılı herhangi bir cihazın, belli bir zaman dilimi içerisinde alabileceği veri miktarıdır. Başka bir deyişle; bir kanalla aktarılacak olan maksimum verinin iletilmesi ve taşınmasıdır. Bant genişliğiniz ne kadar fazlaysa aktarılabilecek veri hızı o kadar fazla olur. Özellikle yüksek kapasitede veri ile uğraşan, veri hacmine ve hızına önem veren şirketlerin ve insanların önem verdiği bir konudur.
Geleneksel bant genişlikleri saniye başına bir bit ile ifade edilse de modern bant genişlikleri saniyede milyonlarca, hatta milyarlarca bit veri iletebilir. Bu oran sizin verdiğiniz veri hacmine de bağlı olarak artıp azalabilir.
Simetrik bağlı bant genişliklerinde veri hem indirme hem yükleme yapabilir, asimetrik bağlarda ise simetrik bağlara göre hız ve performans biraz daha düşüktür. Eğer iki yönlü de çalışmak istiyorsanız simetrik bağları, tek yönlü kullanım tercih etmek istiyorsanız asimetrik bağları tercih edebilirsiniz.
Farklı İnternet kaynaklarında veya modemlerde farklı isimler ile ayarlansa da aslında bant genişliği ayarlarının tasarımı genel anlamda aynıdır. Modem arayüzündeki "Bant Genişliği Ayarları" kısmından bant genişliği kapasitenizi görebilir, varolan işlemleri inceleyebilir ve veri trafiğini görebilirsiniz. Bant genişliğini üçüncü şahıslardan veya görüntülemesini istemediğiniz yazılımlardan korumak için de size uygun olan şifreleme yöntemleri ile koruyabilirsiniz.
Modeminizde bant genişliğini; 20 MHz ve 40 MHz olarak ayarlayabilirsiniz. MHz bir frekans birimidir, elektromanyetik ortamda yaptığınız işlemlerin frekansını belirler. İstediğiniz işleme göre iki seçenek de farklı avantajlar ve dezavantajlar sunar. Daha geniş bir alan için 40 MHz ideal olabilirken, bazı ayarlamalarda 20 MHz ile çok daha yüksek verim alabilirsiniz. Size en uygun bant genişliğini bulmak birkaç deneme yapmakla mümkün olabilir. Hem uygun fiyatlı hem de hızlı bir seçenek her zaman bulunabilir.
Bant genişliğini bir örnekle kafanızda somutlaştırabiliriz. Bir pipet ve inşaatlarda kullanılan, geniş bir boruyu düşünün. Daha fazla ve daha hızlı su taşımak isterseniz hangi seçeneği seçersiniz? Daha geniş olduğu için boruyu seçmeniz ile bant genişliği daha fazla olan seçeneği seçmenizin prensibi aynıdır. İkisinde de daha fazla su (veri) aktarılır ve daha iyi performans gösterirler. Ancak, pipette ve boruda da olduğu gibi, ne kadar yüksek performans alırsanız o kadar maliyet artar.
Bant genişliğini etkileyen birçok faktör vardır. Verinin hacmi, kapasitesi, ulaşımda karşılaşılan sorunlar, verinin kaybolması ya da gecikmesi gibi faktörlerde genel ağ verimini de düşürebilir. Dolayısıyla yapılacak işlemlerin devamlılığının sıkıntıya uğramaması için; birden fazla bant genişliğine sahip birden fazla cihaz tercih edilebilir. Böylece tek bir bantta yaşanan sıkıntı diğer cihazları etkilemeden işlem yapılabilir.
Birden fazla cihaz, birden fazla ağ bağlantısı demektir. Bu durumda da kuvvetli bir İnternet kaynağı olması önemli bir faktördür. İşleminizin maksimum verimde çalışması için bu maddelerin kesintiye uğramaması önem taşır.
Yükleme ve indirme hızı, "ping değeri" bant genişliği ile doğrudan ilişki içerisindedir. Cihazdan cihaza veya kullanılan işlemden işleme farklılık gösterebilecek bir konudur. İnternet bant genişliğini hesaplamak, gelişen teknolojiyle ve artan veri miktarıyla daha da karmaşık bir hale gelmiştir, ancak basit örneklerle İnternet bant genişliğinizi hesaplayabilirsiniz.
İşlemlerinizde maksimum verim sağlaması için; etkin bir bant genişliğini, dosya kaynağından indirme süresini tekrar tekrar ölçerek, sitenin ziyaret miktarını takip ederek veya bant genişliği hesaplama sitelerinden test yaptırarak ölçebilirsiniz. Ookla, Speedtest, Radore gibi sunuculardan da İnternet bant genişliğinizi kontrol edebilirsiniz. Bu siteler genel hız seviyelerini, indirme ve yükleme hızı verilerini ve normal seviyelerin nasıl olması gerektiğini bildirir.
Olası bir tıkanmayı ve gecikmeyi engellemek için bant genişliğinizi sık sık kontrol etmek, gerekirse güncellemek önem taşır. Bazı altyapılar maksimum genişliği kullanmanıza engel bile olabilir. Eğer sık sık kontrol etmeye ayıracak zamanınız yoksa veya bu işlemi otomatik olarak arkadan kontrol etmek isterseniz "Bandwidth Monitor" programını kullanabilirsiniz. Bu program spesifik olarak bant genişliği kontrolü için tasarlanmıştır. Monitörde bant ağınız hakkında her türlü bilgiyi ve gelişmeyi görebilir, ona uygun hareket edebilirsiniz.
Kullandığınız veri hacmine veya beklediğiniz maksimum verime bağlı olarak değişebilir. Genellikle 2,4 GHz için bant genişliği 20 MHz olmalıdır. GHz kapasite arttıkça genişlik de artacağından, maliyet de artacaktır. İnternet için veya web siteleri için genişlik farklılık gösterebilir. Bunu hesaplamak için ise bazı formülleri kullanabilirsiniz. Ortalama ziyaretçi sayısı, sayfa boyutu ve sayfa genişliği gibi faktörler bant genişliğinizi etkileyecektir.
Talep üzerine, belli bir miktar karşılığında bant genişliğinizi arttırabilirsiniz. Hızlı ve pratik olması açısından daha çok tercih edilen bir seçenektir, ancak bu seçenek, durumu etkili bir şekilde çözmek yerine üzerine yara bandı yapıştırmak gibi olur. Artan bant genişliğiniz sizi bir yere kadar idare edebilir, sonrasında ise trafik ve veri sıkışmaları devam eder.
Etkili çözüm için ise; birden fazla sunucu kullanabilirsiniz. Bu durumda birbirinden bağımsız birden fazla bant genişliği ve birden fazla İnternete bağlı cihaz olacağından, genişliğiniz maksimum seviyede devam edebilir. Aynı ağa tanımlı yüksek bağlantı hızı yerine, birçok servis tarafından sağlanan dinamik bant hızı, kullanıcıların genel tercihleri arasında yer alır.
